نمایشگر دسته ای مطالب

بازگشت به صفحه کامل

کرسی علمی-ترویجی با عنوان «ضرورت فانتزی در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان»

کرسی علمی-ترویجی با عنوان «ضرورت فانتزی در کتاب‌های درسی دانش‌آموزان»

در تاریخ 1401/10/13 روز سه شنبه در سالن دفاعیه دانشکده ادبیات و علوم انسانی این کرسی راس ساعت 10 با حضور جناب دکتر حسنی نسب دبیر کرسی، خانم دکتر سلطانی ارائه دهنده، خانم دکتر عابدینی و جناب دکتر مرادی به عنوان ناقدان جلسه و اساتید محترم و دانشجویان آغاز گردید. در ابتدا خانم دکتر سلطانی به توضیح بیان مسئله، تبیین موضوع و واژه شناسی فانتزی و تخیل و نقش و کارکرد های خیال پرداختند. سپس ضرورت استفاده از فانتزی برای کودکان و نوجوانان را شرح دادند. سپس با توجه به تخصص در حوزه ادبیات فارسی، به بررسی فانتزی در کتب فارسی از اول ابتدایی تا پایه دوازدهم پرداخته و جداول تحلیل محتوا و بررسی آن را شرح دادند. در نهایت با ارائه پیشنهادات در این خصوص به صحبت های خود پایان دادند. سپس از خانم دکتر عابدینی دعوت شد تا نکات و نقد های خود را بیان کنند. در ابتدا به اهمیت و ضرورت استفاده از فانتزی در کتب درسی دانش آموزان پرداختند و کمبود توجه به آن را جزو نقایص طراحی کتب درسی دانستند. البته به این نکته نیز اشاره نمودند که میزان فانتزی در کتب درسی باید به حسب نیاز و کنترل شده صورت بگیرد تا دنیای وسیع تخیل دانش آموزان به یادگیری آنان آسیب نرساند. با توجه به تخصص خانم دکتر در زمینه برنامه درسی و تحلیل محتوا، ایشان به ذکر نکاتی پیشنهادی و اصلاحی در این خصوص پرداختند. اولین نکته در خصوص تعیین معیارهای فانتزی بوده که در مطالب پژوهش بدان اشاره نشده و در بحث تحلیل محتوا لازم است معیار ها و حیطه های تحلیل محتوا شامل متون، تصاویر، جداول و فعالیت ها مشخص گردند تا به صورت دقیق تری این بررسی صورت بپذیرد. علاوه بر آن از آنجا که تحلیل محتوای کتب فارسی برای دوره دوم متوسطه نیز در نظر گرفته شده لازم است کتب فارسی انتخاب شده از رشته های مختلف ریاضی، تجربی و انسانی و فنی حرفه ای که کتب فارسی مختلفی دارند مشخص شود. همچنین لازم است دروسی که در جدول مورد بررسی دارای معیارهای فانتزی دارند نیز به روشنی توضیح داده شده که بر چه اساسی آن ها را دارای معیار فانتزی دانسته که سایر متون از این معیارها خالی می باشند. در ادامه از جناب دکتر مرادی دعوت شد تا نکات و نقد های خود را نیز بیان نمایند. ایشان در ابتدا به عنوان پیشنهاد، تغییر عنوان پژوهش را مدنظر قرار دادند و به این نکته اشاره کردند که چون کار تحلیل محتوا، ضرورت را در درون خود دارد نیازی به آوردن ضرورت در عنوان نیست و بهتر است عنوان به «فانتزی حلقه مفقوده در کتب درسی فارسی» تغییر یابد. نکته دیگر با استناد به نظریه های رشد شناختی پیاژه به این مطلب اشاره کردند که در حوزه تحلیل محتوا از آنجایی که مقاطع مختلف ابتدایی، متوسطه اول و دوم دانش آموزان با سنین و ویژگی های متفاوتی دارند بهتر بود هر مقطع به صورت جداگانه مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد و معیار های ضرورت فانتزی در کتب درسی آنان با توجه به سنین و رشد شناختی آنان باید متفاوت باشد. بر این اساس در دوره ابتدایی که دانش آموزان براساس نظریه رشد شناختی پیاژه نیازمند درک عینی و ملموس هستند لازم است که فانتزی به صورت کنترل شده و عینی و مملوس در اختیار کودکان قرار گیرد و به مراتب با افزایش سن دانش آموزان و رسیدن به درک شهودی و تفکر انتزاعی استفاده از فانتزی ضرورت بیشتری پیدا خواهد کرد که توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است. نکته دیگری که جناب دکتر مرادی فرمودند در خصوص توجه به آزمون های تیمز مربوط به سنجش درس ریاضی و علوم و پرلز مربوط به سنجش مهارت ادبی و فارسی دانش آموزان بوده که مهارت علمی دانش آموزان در این دروس به صورت جهانی و مقایسه کشورها مورد سنجش قرار می گیرد. بنابراین از آنجا که کشور ایران در رتبه های پایانی در این آزمون ها هستند وزارت آموزش و پرورش طرحی به نام طرح خوانا که توسعه مهارت های ادبی شامل گفتن، شنیدن، خواندن و نوشتن به همراه کسب مهارت های زندگی را در مدارس اجرا نمودند. بدین ترتیب زنگی به عنوان توسعه این مهارت ها از طرق های مختلف خصوصا کتاب خوانی در مدارس طراحی و اجرا گردید. بنابراین ضرورت استفاده از فانتزی زمانی که از طریق کتاب خوانی توسعه و تقویت پیدا می کند بهتر است در این پژوهش به آن ها نیز اشاره شود. نکته دیگر در خصوص استفاده از فانتزی در دنیای مدرن بود در حالی که در پژوهش از منابع قدیمی و عموما تا سال 2011 استفاده شده بود که لازم است با توجه به تبیین ضرورت استفاده از فانتزی در دنیای مدرن، منابع به روز گردد. سپس از اساتید حاضر در جلسه دعوت شد تا نکات و صحبت های خود را بیان کنند. استادی از گروه تاریخ به اهمیت توجه به فانتزی اشاره نمودند که نه تنها در درس فارسی، بلکه دروسی همانند تاریخ که بار کسالت آوری برای دانش آموزان دارند نیز ضرورت پیدا می کند. استاد دیگری از علوم تربیتی به معرفی کتب داستانی با تم های فانتزی پرداختند و با اشاره به این نوع از داستان ها به عنوان مثال دخترک کبریت فروش و داستان هایی از این قبیل که در دنیای کودکی ما ماندگار شدند ضرورت استفاده از آن را در درس های دانش آموزان توضیح دادند. در نهایت اساتید و دانشجویان به ذکر نکات و سوالاتی پرداختند که خانم دکتر سلطانی در پایان جلسه به آن پاسخ دادند و اهمیت این پژوهش را به طور کامل شرح دادند.

در نهایت جلسه با ذکر صلوات و تقدیر از حاضران جلسه به پایان رسید.